Η ΜΕΓΑΛΗ ΑΠΑΤΗ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΟΥ
ΕΒΡΑΪΚΟΥ
ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΚΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟΥ ΟΙΚΟΥ
The
People vs. Goldman Sachs
Επιτροπή
της γερουσίας έχει αποκαλύψει τα
στοιχεία.
Τώρα
θα πρέπει το Αμερικανικό Υπουργείο
Δικαιοσύνης
να απαγγείλει κατηγορίες.
Άρθρο
του Matt
Toynbe,
περιοδικό Ρόλλιν
Στόουν [Rolling Stone],
11.5.2011
Δεν
ήταν δολοφόνοι, ή τίποτα τέτοιο. Απλώς
έκλεψαν, απο τους ίδιους τους πελάτες
τους, μέσα σε λίγες στιγμές, τόσα πολλά
λεφτά που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν
μπορούν καν να διανοηθούν. Αλλά μετά
έκαναν και κάτι άλλο. Ηλθαν στην
Ουάσιγκτον, ορκίστηκαν στο Κογκρέσο
και είπαν ψέματα για την ληστεία.
Χάρη
σε μιά εξαιρετική έρευνα μιας υποεπιτροπής
της Γερουσίας, που αποφάσισε μόνη της
να επωμισθεί το βάρος που επανειλημένα
αρνήθηκε να πάρει η δικαιοσύνη, ξέρουμε
τώρα επακριβώς αυτά για τα οποία είπαν
ψέματα τα στελέχη της Γκόλντμαν Σαξ, όπως
ο Λόυντ Μπλάνκφαϊν και ο Ντάνιελ Σπάρκς.
Ξέρουμε ακριβώς πως αυτοί και αλλα
στελέχη της Γκόλντμαν Σαξ, όπως οι
Ντέιβηντ Βίνιαρ και Τόμας Ζόνταγκ,
εξαπάτησαν τους πελάτες τους.
Η Αμερική
περιμένει να βρεθούν στοιχεία που θα
οδηγήσουν την Γκόλντμαν Σαξ στην
δικαιοσύνη.
Ιδού λοιπόν στοιχεία, με
τις αποδείξεις σε συσκευασία δώρου και
αφημένες στα πόδια των ομοσπονδιακών
εισαγγελέων. Και μάλιστα αποδείξεις
που δεν χωρούν αμφιβολίες: Η Γκόλντμαν
Σαξ πρέπει να δικαστεί.
Το
650 σελίδων πόρισμα της προεξεταστικής
υποεπιτροπής της Γερουσίας με προέδρους
τον Δημοκρατικό Καρλ Λέβιν του Μίτσιγκαν
και τον Ρεπουμπλικανό Τόμ Κόμπερν της
Οκλαχόμα ονομάζεται «Η Γουώλ Στρήτ και
η οικονομική κρίση: Η ανατομία της
οικονομικής κατάρρευσης» και δεν είχε
μόνο στόχο τον πανίσχυρο μάγο του Οζ
της Γουώλ Στρητ. Το ασυνήθιστα δηκτικό
πόρισμα εξετάζει επίσης και τις υποθέσεις
των Ουάσιγκτον Μιούτσουαλ και Ντώυτσε
Μπάνκ, δινοντας μια πανοραμική άποψη
της εποχής της ‘φούσκας’ πού παρήγαγε
την μεγαλύτερη συρροή εγκλημάτων στην
ιστορία μας – «ένα εκατομμύριο απάτες
τον χρόνο» όπως δήλωσε ένας πρώην
ελεγκτής. Τα στοιχεία που συνέλεξε η
μικρή δεκαπενταμελής ερευνητική ομάδα
του Λέβιν δείχνουν λεπτομερώς περιπτώσεις
τέτοιας τεράστιας καταφανούς απάτης,
που σχεδόν ακούγονται σαν ένας σαρκασμός
για το περίεργα απαθές υπουργείο
Δικαιοσύνης. Δυστυχώς όμως αποτελούν
και το κύριο σύμβολο της αριστοκρατικής
ατιμωρησίας και της δικαστικής ασυλίας
που απολαμβάνει η Γουώλ Στρήτ μετά το
κράχ του 2008.
Μέχρι
σήμερα, το μόνο απο τα μεγάλα κεφάλια
που ήταν υπεύθυνα για την φούσκα των
υποθηκών και διώχθηκαν επιτυχώς ήταν
ο Λη Φάρκας, ένας χορηγός δανείων στην
Φλώριντα, που πρόσφατα καταδικάσθηκε
για μια σωρεία απατών και τώρα αντιμετωπίζει
ισόβια καθειρξη. Δυστυχώς όμως ο Φάρκας
είναι η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον
κανόνα: Οπως και ο Μπέρνι Μέιντοφ, η
κωμικά υπερβολική σωρεία εγκλημάτων
που διέπραξε (που περιελάμβανε τρέλες
όπως η πώληση ανύπαρκτων δανείων) ήταν
σχεδόν τελείως ανεξάρτητη απο την
συστημική διαφθορά που οδήγησε στην
κρίση. Επιπλέον, πολλοί απο τους
προηγούμενους εγκληματίες στην αλυσίδα
της διαπλοκής ( απο τους χορηγούς
επισφαλών δανείων όπως η Κάουντρυγουάιντ,
που έσπρωξε γιαγιάδες και οικογένειες
του γκέτο να πάρουν κακά δάνεια, μέχρι
τις αρπακτικές τράπεζες όπως η Ουάσινγκτον
Μιούτσουαλ που ενεχείρισε δόλια δάνεια
σε επενδυτές) καταστράφηκαν, καταδικασμένοι
απο την ίδια τους την απληστία.
Οπως
όμως ξεκάθαρα φαίνεται στο πόρισμα
Λέβιν, η Γκόλντμαν
Σαξ παραμένει μια ανθούσα
εταιρεία ακριβώς λόγω της δόλιας
της αντίληψης για την επερχόμενη
καταστροφή σαν μία ευκαιρία επιπλέον
πλουτισμού, όχι μόνο εις βάρος των
πελατών της, αλλά τελικά μέσω των κρατικών
‘διασώσεων’ και των παράπλευρων
απωλειών της οικονομίας, εις βάρος της
κοινωνίας. Φαίνεται πως η τράπεζα
ποντάριζε στον δισταγμό ή την αδυναμία
των ομοσπονδιακών ελεγκτών να την
σταματήσουν – και όταν κλήθηκαν πέρισυ
στην Ουάσινγκτον για να εξηγήσουν την
συμπεριφορά τους, οι διευθυντές
της Γκόλντμαν
Σαξπαραπλάνησαν ασύστολα το
Κονγκρέσο, σίγουροι προφανώς πως η
ψευδορκία τους δεν θα είχε καμμία σοβαρή
επίπτωση. Ετσι, ενώ το πόρισμα Λέβιν
περιγράφει και αρκετή παρελθούσα
ιστορία, το μέρος που αφορά την Γκόλντμαν
Σαξ περιγράφει ένα συνεχιζόμενο έγκλημα
– μια ισχυρή εταιρεία με πολλές
διασυνδέσεις, που βρίσκει ευήκοα ώτα
στον Πρόεδρο και το Υπουργείο Οικονομικών
και που φαίνεται να έχει αλώσει όλες
τις δομές ελέγχου και είναι τώρα επίσημα
σε θέση να ξεφύγει απο την δικαιοσύνη
έχοντας διαπράξει ένα απο τα μεγαλύτερα
οικονομικά εγκλήματα στην ιστορία.
Οι
υπερασπιστές της Γκόλντμαν
Σαξ
γρήγορα υποστήριξαν την άποψη πως μπορεί
μεν η τράπεζα να έκανε μερικά ηθικά
‘παραστρατήματα’ εδώ κι εκεί, όμως το
μόνο αδίκημα που πραγματικά διέπραξε,
ήταν πως ήταν άριστη στο να βγάζει λεφτά.
Τώρα ξέρουμε πάνω απο κάθε αμφιβολία
πως αυτά είναι μαλακίες (sic). Η Γκόλντμαν
Σαξ δεν
είναι μιά στρουμπουλή νοικοκυρά που
χάλασε την δίαιτά της με μερικές
σοκοφρέτες μεταξύ γευμάτων –είναι ένα
επείγον ιατρικό περιστατικό 500 κιλών
που δεν έχει βγεί απο το σπίτι εδώ και
6 χρόνια και βρέθηκε απο τους νοσοκόμους
θαμένη κάτω απο περιτυλίγματα σοκολάτας
και κουτιά απο πίτσα.
Αν αγνοηθούν τα
αποδεικτικά στοιχεία του πορίσματος
Λέβιν, τότε η Γκόλντμαν θα έχει επιτύχει
ένα είδος ‘νιρβάνας’ της διαφθοράς.
Πιάστηκε στα πράσσα, αλλά παραμένει
ελεύθερη: είναι υπεράνω του νόμου.
Για
να καταλάβουμε πλήρως τις κατηγορίες
κατα της Γκόλντμαν
Σαξ πρέπει πρώτα να
συνειδητοποιήσουμε πως πριν απο το
τσουνάμι οικονομικού εγκλήματος που
περιγράφεται στο πόρισμα Λέβιν, προηγήθηκε
μια εκστρατεία δεκαετιών απο λομπύστες
της Γκόλντμαν
Σαξ και άλλων τιτάνων της Γουώλ
Στρήτ, που διαρκώς διεκδικούσαν το
δικαίωμα στο να μπορούν να ελέγχουν
τους εαυτούς τους και να μην ελέγχονται
απο το κράτος.
Πριν
απο αυτή την εκστρατεία, οι τράπεζες
παρεκολουθούντο στενά απο μία πλειάδα
ομοσπονδιακών ελεγκτικών οργάνων, όπως
το Γραφείο του Νομισματικού Ελέγχου,
την FDIC (Ομοσπονδιακή Εταιρεία Ασφάλισης
Καταθέσεων- ΟΕΑΚ) και το Γραφείο Επίβλεψης
Λιτότητος.
Αυτά τα όργανα εξέταζαν τα δάνεια και
άλλες συναλλαγές και αναζητούσαν να
βρούν συμπεριφορές που θα μπορούσαν να
εκθέσουν τους καταθέτες ή το οικονομικό
σύστημα σε κίνδυνο. Όταν οι ελεγκτές
ανακάλυπταν παράνομες ή ύποπτες
συμπεριφορές, έκαναν αναφορές και τις
προωθούσαν στις δικαστικές αρχές, όπως
το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Αυτές
οι παραπομπές στην δικαιοσύνη ήταν η
ραχοκοκκαλιά της επιβολής των νόμων
για την οικονομία κατα την δεκαετία του
’90. Ο Γουίλιαμ Μπλάκ ήταν ανώτερος
βοηθός σύμβουλος στο Γραφείο Επίβλεψης
Λιτότητος το 1991-92, δηλαδή τα τελευταία
χρόνια της κρίσης της Εταιρείας
Αποταμιεύσεων και Δανείων. Αυτή ήταν
μια καταστροφή παρόμοια με το φιάσκο
των στεγαστικών δανείων ως προς την
έκταση που πήρε σε όλο το οικονομικό
σύστημα, αλλά ήταν τάξεις μεγέθους
μικρότερη σε απόλυτα ποσά. Ο Μπλάκ
περιγράφει την δραστηριότητα των
ελεγκτών εκείνη την εποχή: « Κάθε χρονιά,
είχαμε χιλιάδες παραπομπές, εκατοντάδες
επιβολές μέτρων, 150 αγωγές και εκατοντάδες
καταδίκες»
Αλλά
κατά τα μέσα της δεκαετίας του’90, όταν
ο ανώτερος σύμβουλος για την οικονομική
πολιτική του Κλίντον ήταν ο Μπόμπ
Ρούμπιν, πρώην πρόεδρος της Γκόλντμαν
Σαξ,
η κυβέρνηση άρχισε να προσανατολίζεται
προς ένα ελεγκτικό σύστημα που θα
βασιζόταν σχεδόν αποκλειστικά στην
εθελοντική συμμόρφωση των τραπεζών με
τους κανονισμούς. Οι παραπομπές στην
δικαιοσύνη της παλιάς σχολής πήγαν στο
χρονοντούλαπο της ιστορίας, μαζί με τις
δισκέτες των υπολογιστών και τα σήριαλ
της τηλεόρασης με γραπτό σενάριο. Σύμφωνα
με μιά ανεξάρτητη μελέτη
το 1995 οι τραπεζικοί ελεγκτές κατέθεσαν
1837 παραπομπές. Στην κορύφωση της
οικονομικής κρίσης, μεταξύ 2007-2010, είχαμε
72 παραπομπές τον χρόνο κατα μέσο όρο.
Αλλά
το πνίξιμο όλων σχεδόν των παραπομπών
για εγκλήματα δεν ήταν αρκετό για
την Γουώλ Στρήτ. Το 2004, έδωσαν την
χαριστική βολή στην κατάργηση των
ελεγκτικών δομών, πράγμα που οδήγησε
στην οικονομική κρίση. Οι πέντε κορυφαίες
τράπεζες επενδύσεων - Γκόλντμαν
Σαξ, Μέρριλ Λύντς, Μόργκαν Στάνλεϋ,
Λήμαν Μπράδερς και Μπέαρ Στερνς –
έπεισαν την κυβέρνηση να δημιουργήση
ένα νέο ελεγκτικό μηχανισμό που θα
βασιζόταν στην εθελοντική συμμόρφωση
των τραπεζών και που θα είχε το όνομα
Ενωμένες Επιτηρούμενες Οντότητες,
(EEO). Ιδού πως περιέγραψε ο γενικός
επιθεωρητής της Επιτροπής Ασφαλειών
και Συναλλαγών (SEC – ΕΑΣ, το αντίστοιχο
της ελληνικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς)
τον στρατό των ελεγκτών του: «Το γραφείο
των επιθεωρήσεων των ΕΕΟ έχει δύο
υπαλλήλους στην Ουάσινγκτον και πέντε
στο τοπικό γραφείο της Ν. Υόρκης.» Οι
ΕΕΟ, θα ήταν το τέλειο μαλακό μαξιλάρι
για τις τράπεζες.
Μεταξύ
των τραπεζιτών που βοήθησαν να πεισθεί
η ΕΑΣ για να δεχθεί αυτό το γελοίο
πρόγραμμα ήταν ο Χάνκ
Πώλσον [Hank Paulson],
τότε διευθύνων σύμβουλος της ΓΣ.
Και
σαν αντάλλαγμα για την προθυμία τους
να «υποστούν» αυτό το νέο καθεστώς
εθελοντικής επιβολής των νόμων,
η Γκόλντμαν
Σαξ και άλλες τράπεζες κέρδισαν
το δικαίωμα να δανείζουν οποιοδήποτε
ποσό, ανεξάρτητα απο τα αποθεματικά
τους – ρίχνοντας λάδι στην φωτιά της
καταστροφής του 2008. Τότε οι τράπεζες
σαν την Μπέαρ και την Μέρριλ δάνειζαν
35 δολάρια για κάθε ένα δολάριο που είχαν
στο ταμείο τους.
Ο
τότε και τώρα ανώτερος οικονομολόγος
της Γκόλντμαν
Σαξ , ο Ντέιβιντ Βίνιαρ, έγραψε
μιά επιστολή τον Φεβρουάριο του 2004,
επαινώντας την ΕΑΣ για τις προσπάθειές
της να αναπτύξει «ένα πλαίσιο ελέγχου
το οποίο θα συμβάλει στην ασφάλεια και
την ορθότητα των χρηματιστικών ιδρυμάτων
και των αγορών, ευθυγραμμίζοντας τους
κανόνες κεφαλαιικών απαιτήσεων με τις
εσωτερικά καλοεξελιγμένες πρακτικές
διαχειρήσεως του ρίσκου.» Μετάφραση:
Ευχαριστούμε πολύ που μας επιτρέπετε
να αγνοήσουμε όλους αυτούς τους
ενοχλητικούς κανονισμούς καθώς
μετατρέπομε τις δόκιμες και νηφάλιες
πρακτικές του επιχειρείν σε κάτι που
μοιάζει με πάρτυ σε μπουρδέλο.
Η Γκόλντμαν
Σαξ και οι άλλες τράπεζες
προέβαλαν το επιχείρημα πως δεν χρειαζόταν
την κρατική επιτήρηση, για ένα απλό
λόγο:
Το ξερίζωμα της διαφθοράς και της
απάτης ήταν παράλληλα και το δικό τους
συμφέρον. Επέμεναν πως στην περίπτωση
που ανακάλυπταν οικονομική αδικοπραγία,
θα έκαναν το καθήκον τους και θα
προστάτευαν τις αγορές.
Μόνο που στο
τέλος του 2006, πολύ πριν οι περισσότεροι
απο τους άλλους παίκτες στην Γουώλ Στρήτ
πάρουν χαμπάρι οτι κάτι δεν πήγαινε
καλά, τα αφεντικά στην Γκόλντμαν
Σαξ (μαζί και ο προαναφερθής
Βίνιαρ), άρχισαν να φοβούνται πως κάθονταν
επάνω σε μία ωρολογιακή βόμβα απο τοξικά
στοιχεία στο ενεργητικό τους. Αντί να
βαρέσουν συναγερμό, το πρώτο πράγμα που
έκαναν ήταν να μην πουν τίποτα σε κανέναν.
Και το δεύτερο πράγμα
που έκαναν ήταν να σκεφτούν ένα τρόπο
για να κερδίσουν απο αυτή την γνώση
πηδώντας τους πελάτες τους. Όχι μόνο
είπαν ένα μεγαλοπρεπές «δεν μας χέζετε»
για τις ίδιες τις δικές τους φαρισαϊκές
μπούρδες περί «εσωτερικής διαχείρησης
ρίσκου», αλλά και πέρασαν σχεδόν στιγμιαία
απο την απραξία στην κραυγαλέα χειραγώγηση.
«Αυτό
ήταν που τους πρόδωσε», λεει ο Έλιοτ
Σπίτσερ, ο οποίος σαν γενικός εισαγγελέας
της Ν. Υόρκης πάλεψε μαζί τους. «Το μόνο
τους επιχείρημα για μιά δεκαετία ήταν
‘αφήστε μας στην ησυχία μας, εμπιστευθήτε
μας να αυτοεπιβλεπόμαστε’. Και μετά,
οχι μόνο αποποιήθηκαν της ευθύνης τους,
αλλά έπαιξαν συνειδητά ενάντια σε όλη
την αγορά.»
$6,000,000,000
Στο
τέλος του 2006, η Γκόλντμαν
Σαξ κάθονταν πάνω σε ένα
στοίχημα 6 δις. $ υπέρ των αμερικανικών
στεγαστικών δανείων. Το στοίχημα ήταν
αποτέλεσμα της συμμετοχής της στην
δημιουργία ενός καινούργιου χρηματιστικού
δείκτη ονόματι ΑΒΧ, μέσω του οποίου
συσσώρευσε τεράστιες ποσότητες κινητών
αξιών που σχετίζονταν με υποθήκες. Όμως
τον Δεεκέμβριο του 2006, ένας αριθμός
υψηλών αξιωματούχων της Γκόλντμαν
Σαξ – συμπεριλαμβανομένου του
Βίνιαρ, του διευθυντή δανείων Ντάνιελ
Σπάρκς και του ανώτερου
στελέχους Τόμας
Μόνταγκ- έφθασαν στο συμπέρασμα
πως είχαν υπερεκτεθεί στις υποθήκες
και έπρεπε να εγκαταλείψουν αυτό το
τεράστιο στοίχημα το γρηγορότερο
δυνατόν. Εσωτερικές εγκύκλιοι δείχνουν
πως τα στελέχη πολύ γρήγορα αντελήφθηκαν
την σωρεία απάτης που αργότερα θα τσάκιζε
την παγκόσμια οικονομία: στεγαστικά
δάνεια που χορηγήθηκαν χωρίς δικαιολογητικά,
δάνεια με ελάχιστο ή καθόλου αντίκρυσμα.
Στις 14 Δεκεμβρίου ο Βίνιαρ συνάντησε
τον Σπάρκς και άλλα στελέχη και τους
τόνισε την ανάγκη να « συμμαζευτούνε»
– δηλ. να ελαττώσουν το γιγαντιαίο
στοίχημα με τις υποθήκες.
Μετά
απο αυτή την σύσκεψη, ο Σπαρκς κυκλοφόρησε
μία εγκύκλιο επτά σημείων όπου περιέγραφε
τον τρόπο που θα ξεφορτώνονταν τις
υποθήκες. Το δεύτερο σημείο είναι
ιδιαίτερα σημαντικό. «Καταμοιράστε όσο
δυνατόν περισσότερες σε χρεώγραφα που
θα γίνουν απο καινούργιες κινητές αξίες
υποθηκών» έγραφε «και κλείστε τις
προηγούμενες τοποθετήσεις μας».
Με άλλα
λόγια βρείτε κορόιδα να αγοράσουν τα
επικίνδυνα πάγια απο τα βιβλία μας.
Η Γκόλντμαν
Σαξ ήταν σαν μια αντιπροσωπεία
αυτοκινήτων που ξαφνικά συνειδητοποίησε
πως είχε μια μάντρα γεμάτη αυτοκίνητα
με χαλασμένα φρένα. Αντί να τα ανακαλέσει,
ξεκινάει με φόρα ένα σχέδιο με δύο σκέλη
για να κερδίσει μιά περιουσία: πρώτον
να φορτώσει τα χαλασμένα αυτοκίνητα σε
ανυποψίαστους και δεύτερον,
να αγοράσει ασφάλειες ζωής για τους
ηλίθιους αγοραστές, πληρωτέες στην
αντιπροσωπεία.
Την
ίδια μέρα που έλαβε την εγκύκλιο, ο
Βίνιαρ συμφώνησε με το σχέδιο και έστειλε
ένα περιχαρές ή-μέιλ. «Ας είμαστε
επιθετικοί στην διανομή των πραγμάτων,
γιατί θα υπάρξουν πολύ καλές ευκαιρίες,
καθώς οι αγορές θα βρίσκονται πιθανότατα
όλο και σε δυσμενέστερες συνθήκες και
πρέπει να μπορέσουμε να βρεθούμε σε
θέση που θα μας επιτρέψει να εκμεταλλευτούμε
την κατάστασή τους». Μετάφραση: Ας βρούμε
όσα περισσότερα κορόιδα μπορούμε, όσο
πιό γρήγορα γίνεται, γιατί θα κάνουμε
όλο και περισσότερα χρήματα, καθώς όλο
και περισσότεροι θα σφάζονται.
Τον
Φεβρουάριο του 2007, δύο μήνες μετά την
εγκύκλιο, η Γκόλντμαν
Σαξ πέρασε απο το στοίχημα των
6 δις για τις υποθήκες σε ένα στοίχημα
10 διςεναντίον τους-
μια αλλαγή εύρους16 δις $. Ακόμη και ο
διευθύνων σύμβουλος Λόυντ «Κάνω το έργο
του Θεού» Μπλάνκφαϊν θαύμασε μεγαλόφωνα
την πρόοδο της τράπεζας στο ξεκαθάρισμα
των σκουπιδιών που κατείχε. «Δεν θα
μπορούσαμε να είχαμε ξεκαθαρίσει αυτά
τα βιβλία νωρίτερα;» έγραψε σε ένα η-μέιλ
«και άραγε κάνουμε αρκετά για να
ξεπουλήσουμε σκουπίδια που βρίσκονται
σε άλλα βιβλία της εταιρείας;»
Πώς
ξεπούλησε η Γκόλντμαν Σαξ τα σκουπίδια
της; Εύκολα: Δημιούργησε καινούργια
χρεώγραφα απο επισφαλείς υποθήκες και
τα ξεφορτώθηκε στους πελάτες της, οι
οποίοι πίστεψαν σε αυτό που τους έλεγαν,
δηλ. πως η τράπεζα πίστευε σ’ αυτά. Τα
ονόματα των συμβολαίων που έκλεισε η
Γκόλντμαν Σαξ για να ‘καθαρίσει’ τα
βιβλία της – κυρίως τα Χάντσον και
Τίμπεργουλφ – είναι τώρα διαβόητα στην
Γουώλ Στρήτ. Κάθε ένα απο αυτά τα συμβόλαια
αντιπροσωπεύει ένα διαφορετικό και
εφευρετικότατο είδος ξεδιάντροπης εξαπάτησης.
Στο
διαφημιστικό υλικό για το συμβόλαιο
Χάντσον, η Γκόλντμαν
Σαξ ισχυριζόταν πως το συμφέρον
της ήταν ‘ευθυγραμμισμένο’ με αυτό
των πελατών της, αφού είχε αγοράσει και
αυτή ένα μικροσκοπικό μέρος 6 εκατομμυρίων
απο το πιό επισφαλές κομμάτι του. Μόνο
που είχε παραλείψει να πεί πως είχε
σορτάρει τους ίδιους τους πελάτες της,
βάζοντας ένα στοίχημα 2 δις εναντίον
τους. Μάλιστα η τράπεζα είχε σχεδιάσει
το Χάντσον ειδικά για να μειώσει την
έκθεσή της σε ακριβώς αυτές τις υποθήκες
που πωλούσε – ένας απο τους δημιουργούς
του, ο Μάικλ Σουένσον, αργότερα καυχόταν
για τα «ασυνήθιστα κέρδη» απο το
σορτάρισμα της στεγαστικής αγοράς. Εν
συνόλω, η Γκόλντμαν
Σαξ φόρτωσε το συμβόλαιο με
1,2 δις σκουπίδια – και μετά είπε
στους πελάτες της πως τα αξιόγραφα στο
Χάντσον δεν προέρχονταν απο το χαρτοφυλάκιό
της, αλλά αγοράστηκαν στην «πιάτσα».
Ακούγεται
αστείο, αλλά όταν οι εξεταστές της
γερουσίας ζήτησαν απο τηνΓκόλντμαν
Σαξ να εξηγήσει πως μπορούσαν
να ισχυρίζονται οτι είχαν αγοράσει τα
χρεώγραφα του Χάντσον απο την
«πιάτσα», ενώ στην πραγματικότητα τα
είχαν πάρει απο το δικό τους χαρτοφυλάκιο,
ο διευθυντής συναλλαγών CDO
(παραγώγων υποχρεώσεων δανειακής
ασφαλείας) της Γκόλντμαν Σαξ απάντησε
πως ήταν σωστό να λέγεται πως τα χρεώγραφα
προέρχονταν απο την «πιάτσα», αφού η ΓΣ
είναι μέρος της «πιάτσας».
«Σαν να μας
λέγανε ‘Εμείς είμαστε η πιάτσα’» είπε
γελώντας ένας εξεταστής.
Το
Χάντσον έχασε τεράστια ποσά χρημάτων
σχεδόν αμέσως μόλις έκλεισε η πώληση.
Ο μεγαλύτερος πελάτης της Γκόλντμαν
Σαξ, η Μόργκαν
Στάνλεϋ, την εκλιπαρούσε να
ρευστοποιήσει την επένδυση άμεσα, μήπως
προλάβει να διασώσει κάτι. Η Γκόλντμαν
Σαξ αρνήθηκε, κωλυσιεργώντας
για μήνες, ενώ οι πελάτες της καίγονταν
μέσα σε μιά κόλαση απωλειών. Σε κάποιο
σημείο, ο Τζόν Πήρς, ο αντιπρόσωπος της
Μόργκαν Στάνλεϋ στις συνδιαλλαγές με
την Γκόλντμαν
Σαξ, έχασε την ψυχραιμία του απο
την άρνηση της Γκόλντμαν
Σαξνα πουλήσει και έσπασε το
τηλέφωνό του. «Μια μέρα ελπίζω να μάθω
τον πραγματικό λόγο που μου το κάνεις
αυτό» είπε σε έναν χρηματιστή τηςΓκόλντμαν
Σαξ.
Η Γκόλντμαν
Σαξ επιμένει πως έπρεπε να
ρευστοποιήσει τα συμβόλαια «με
συντεταγμένο τρόπο». Όμως η τράπεζα
είχε κίνητρο για να χρονοτριβεί: Το
τεράστιο στοίχημα της Γκόλντμαν
Σαξ ενάντια στο συμβόλαιο
σήμαινε πως όση χειρότερη απόδοση είχε
το Χάντσον, τόσο θα κέρδιζε η τράπεζα.
Έτσι κι αλλιώς, ο σκοπός της συναλλαγής
απο την αρχή ήταν να πηδήξει η Γκόλντμαν
Σαξ τους πελάτες της για να
«ξεκαθαρίσει τα βιβλία της». Το έγκλημα
είχε θύματα: Μόνο η Μόργκαν Στάνλεϋ
έχασε σχεδόν 960 εκ. $, πράγμα που δέν θα
μας συγκινούσε και πολύ. Μόνο που όταν
η Γκόλντμαν
Σαξ προκάλεσε την ζημία σχεδόν
ενός δις $ στην Μόργκαν Στάνλεϋ, η Μόργκαν
Στάνλεϋ με την σειρά της φόρτωσε την
ζημία της στους φορολογούμενους, που
μέσα σε ένα χρόνο ξόδεψαν 10 δις
$ για να διασώσουν τους ηλίθιους τραπεζίτες
μέσα απο το πρόγραμμα Ανακούφισης
Προβληματικών Στοιχείων Ενεργητικού
(TARP).
Εδώ
πρέπει να επισημάνουμε πως η συμπεριφορά
της Γκόλντμαν
Σαξ στην απάτη με το Χάντσον
γελοιοποιεί κάθε ιδέα για το πως πρέπει
να λειτουργεί μια ανάδοχος τράπεζα. Τα
δικαστήρια έχουν αποφανθεί πως «η σχέση
μεταξύ αναδόχου και πελάτη σιωπηρά
υπονοεί πως η τράπεζα συνιστά ευνοϊκά
στον πελάτη το συγκεκριμένο συμβόλαιο».
Επιπλέον, η ΕΑΣ απαιτεί απο τους
χρηματιστές- διαπραγματευτές σαν
την Γκόλντμαν
Σαξ να δηλώνουν «σημαντικά
αρνητικά δεδομένα», που μεταξύ των άλλων
περιλαμβάνουν και «ενάντια συμφέροντα».
Πρώην ελεγκτές και κατήγοροι απο τους
οποίους πήρα συνέντευξη, υποδεικνύουν
αυτά ακριβώς τα σημεία σαν πιθανές οδούς
για ποινική δίωξη της τράπεζας. Κρίνετε
μόνοι σας άν ένα στοίχημα 2 δις $ ενάντια
στους πελάτες της μπορεί να θεωρηθεί
σαν «ενάντιο συμφέρον» που έπρεπε να
δηλωθεί..
Αυτά
τα «ενάντια συμφέροντα» δεν ήταν το
χειρότερο μέρος της απάτης με το Χάντσον.
Η Γκόλντμαν χρησιμοποίησε ένα πολύπλοκο
σύστημα τιμολόγησης με το οποίο μετέτρεψε
το συμβόλαιο σε ένα εντυπωσιακό τριπλό πήδημα.
Στην ουσία αγόρασε μερικά χρεώγραφα
υποθηκών για το συμβόλαιο Χάντσον με
έκπτωση και τα μεταπώλησε σε πελάτες
σε υψηλότερη τιμή τσεπώνοντας την
διαφορά. Είναι σαν να παίρνεις τιμολόγιο
απο έναν διακοσμητή, όπου εκτός απο την
αμοιβή του, σου χρεώνει και 170$ για μαϊμού
επώνυμη ταπετσαρία πού αγόρασε 60$ στο
παζάρι.
Ανακεφαλαιώνοντας:
Η Γκόλντμαν, για να διαγράψει 1.2 δις $
«σκουπίδια» από τα βιβλία της, φορτώνει
ένα σωρό θανατηφόρες υποθήκες στους
πελάτες της, λέει ψέματα απο πού τις
πήρε και δηλώνει πως πιστεύει στο προϊόν,
ενώ βάζει ένα στοίχημα 2 δις $ εναντίον
του. Όταν τα θύματα τρέχουν να βγούν απο
το σπίτι που καίγεται, η Γκόλντμαν
στέκεται στην πόρτα, τους ραντίζει με
βενζίνη και κατόπιν έχει τα @ρχίδι@ να
τους στείλει έναν λογαριασμό
υπερ-τιμολογώντας τους για την χαρά που
πήραν να καούν ζωντανοί.
Το
Τίμπεργουλφ, η πιό διαβόητη απάτη
της Γκόλντμαν
Σαξ, ήταν άλλο ένα αυτοκίνητο
που ανατινάχτηκε η μηχανή του μόλις
βγήκε απο την μάντρα. Όπως και με το
Χαντσον, οι πελάτες της Γκόλντμαν δεν
είχαν ιδέα πως αγόραζαν τα σκουπίδια
που η τράπεζα απελπισμένα ήθελε να
διαγράψει απο τα βιβλία της. Ένα κεφάλαιο
αντιστάθμισης κινδύνου (hedge fund) στην
Αυστραλία, ονόματι Μπέηζις Κάπιταλ
βυθίστηκε 100 εκ. $ βαθειά στο συμβόλαιο
στις 18 Ιουνίου 2007 και σχεδόν αμέσως
βρέθηκε σε έναν θανατηφόρο φαύλο κύκλο.
«Το αγοράσαμε και μόλις 16 μέρες αργότερα,
η Γκόλντμαν έκανε την πρώτη κλήση
απαίτησης περιθωρίου» λέει ο Έρικ
Λιούις, δικηγόρος της Μπέηζις,
εξηγώντας πως η Γκόλντμαν ξαφνικά
απαίτησε απο τον πελάτη της να δώσει
λεφτά για να καλύψει απρόσμενες απώλειες.
«’Χρειάζονται 5 εκ. $’ μας είπαν. Εμείς
μείναμε άναυδοι, τί σκατα συμβαίνει;»
Μέσα σε ένα μήνα η Μπέηζις έχασε 37.5 εκ.
και οδηγήθηκε στην πτώχευση.
Απο
πολλές απόψεις το Τίμπεργουλφ ήταν η
επιτομή των σχιζοφρενικών μεταφυσικών
μαθηματικών τύπων και της σκοτεινής
διαφθοράς στην διαφήμιση των παραγώγων
πού όρισαν την φούσκα των υποθηκών. Τα
συμβόλαια είχαν στηθεί πάνω σε μία
σατανική δομή παραγώγων που λέγονται
CDO εις το τετράγωνο. Ένα κανονικό CDO είναι
μια γιγαντιαία δεξαμενή δανείων που
κατακερματίζονται και μετά ομαδοποιούνται
σε διάφορα επίπεδα: Το βέλτιστο επίπεδο
ΑΑΑ, ο «ημιόροφος» ή ΒΒΒ και τέλος το
επίπεδο βάσης, ή αλλιώς επίπεδο «τοξικών
αποβλήτων». Οι τράπεζες δεν είχαν
πρόβλημα να βρούν επενδυτές για τα ΑΑΑ,
που στοιχημάτιζαν υπερ των ασφαλών
δανειστών. Επίσης συνήθως υπήρχαν
πελάτες που τολμούσαν να τζογάρουν πάνω
σε δάνεια που δόθηκαν σε εξηρτημένους
στο κράκ ή σε λαθρομετανάστες χωρίς
ταξιδιωτικά έγγραφα, ελπίζοντας σε
γρήγορα και υψηλά κέρδη στον πάτο της
δεξαμενής των δανείων. Τα ΒΒΒ όμως ήταν
πιό δύσκολο να πωληθούν και οι τράπεζες
δεν ήθελαν να ξεμείνουν με τα επισφαλή
δάνεια στα χέρια. Και τί έκαναν; Πήραν
τα απούλητα κομμάτια, τα έρριξαν σ’ένα
μεγάλο κουτί και επανέλαβαν την διαδικασία
διαστρωμάτωσης ξανά. Ότι ήταν αρχικά
μόνο ΒΒΒ κομμάτια, ξανακερματίστηκαν
και διαιρέθηκαν εκ νέου – και ιδού,
προέκυπταν καινούργια επίπεδα ΑΑΑ και
«τοξικά απόβλητα».
Τα
παράγωγα CDO είναι έτσι κι αλλιώς ένα
πολύ αμφίβολα εργαλεία που υποτίθεται
οτι με μαγικό τρόπο μετατρέπουν
ριψοκίνδυνα επισφαλείς υποθήκες σε
επενδύσεις ΑΑΑ. Το CDO εις το τετράγωνο
διπλασιάζει αυτή την παραφροσύνη,
παίρνοντας τα απορρίματα της διαδικασίας
και τα μετατρέπει καιαυτά σε
επενδύσεις ΑΑΑ. Φαντασθείτε πως μαζεύουμε
όλα τα παιδιά που κρίθηκαν τελευταία
στην αξιολόγηση για παίκτες σχολικού
βόλεϋ σε όλα τα σχολεία μίας πολιτείας,
τα πετάμε σε ένα νέο γυμναστήριο και
παριστάνουμε πως τα καλύτερα 10 παιδιά
είναι σε επίπεδο πρωταθλητών. Μετά
παίρνουμε όλα τα παιδιά που απορρίφθηκαν
απο την τελευταία διαδικασία, τα βάζουμε
σε ενα γυμναστήριο με τα αντίστοιχα
παιδιά από όλες τις 50 πολιτείες και
δηλώνουμε πως τα 10 καλύτερα παιδιά απο
εδώ είναι η εθνική ομάδα της Αμερικής.
Αυτή
η «Εθνική Αμερικής» ήταν αυτό που
περιείχε το συμβόλαιο Τίμπεργουλφ. Ήταν
τα ανακυκλωμένα εφιαλτικά ρετάλια της
παράκρουσης με τις υποθήκες – όπως θα
έλεγαν οι Μπήβις και Μπάτχεντ «ο
κώλος του κώλου».
Η
Γκόλντμαν ήξερε πως το συμβόλαιο βρωμούσε
πριν εξαπατήσει τους Αυστραλούς της
Μπέηζις Κάπιταλ για 100 εκ. $. Τον Φεβρουάριο
του2007, ο υπεύθυνος υποθηκών Ντάνιελ
Σπάρκς αντάλλαξε η-μέιλς με το ανώτερο
στέλεχος Τόμας Μόνταγκ σχετικά με τον
κίνδυνο που έχουν διατηρώντας στο
χαρτοφυλάκιό τους όλα αυτά τα σκουπίδια
του συμβολαίου Τίμπεργουλφ.
Μόνταγκ: «CDO
εις το τετράγωνο – πόσο άσχημα είναι
τα πράγματα;»
Σπάρκς: «Περίπου
$2 δις και αυτά είναι τα συμβόλαια για
τα οποία πρέπει να ανησυχούμε».
Τα
στελέχη της Γκόλντμαν
Σαξ ήταν τόσο «ανήσυχα» γι αυτά
τα σκουπίδια, που έστειλαν γρήγορα
ντιρεκτίβες σε όλους τους πωλητές τους,
προσφέροντας τεράστια μπόνους σε όποιον
καταφέρει να βρεί ένα κορόιδο να πάρει
απ’ τα χέρια τους την «εθνική» του
Τίμπεργουλφ. Στην Γουώλ Στρήτ οι
ντιρεκτίβες εκ των άνωθεν λέγονται
«τσεκουριές» και η ανώτερη διοίκηση
πέρασε μεγάλο
μέρος
της άνοιξης του 2007 «τσεκουρώνοντας» το
Τίμπεργουλφ. Σε μιά κρίσιμη σύσκεψη
στις 20 Μαΐου που περιλάμβανε τον Βίνιαρ,
ο Σπάρκς επέβλεψε μια παρουσίαση Πάουερ
Πόιντ που εξηγούσε, γραπτώς, πως το τμήμα
υποθηκών της Γκόλντμαν ήταν «πολύ
ανήσυχο» σχετικά με το Τίμπεργουλφ
και ένα άλλο συμβόλαιο CDO εις το τετράγωνο.
Σε ένα μεταγενέστερο ή-μέιλ εξέφρασε
μιά ακόμη πιό απαισιόδοξη πρόβλεψη γι’
αυτές τις συμφωνίες: «Υπάρχει πραγματικός
κίνδυνος κατάρρευσης της αγοράς».
Στις
22 Μαΐου, δυό μέρες μετά την σύσκεψη, ο
αντιπρόσωπος πωλήσεων της Γκόλντμαν Τζώρτζ
Μαλτέζος προέτρεπε τους
Αυστραλούς της Μπέηζις να βιαστούν να
αγοράσουν αυτό που η τράπεζα ήξερε πως
ήταν μια θανάσιμη επένδυση, δηλώνωντας
πως «το κέρδος του επενδυμένου κεφαλαίου
θα είναι πάνω απο το 60%». Ο Μαλτέζος τόσο
ενθουσιάστηκε όταν κατάλαβε πως οι
Αυστραλοί θα ήταν τα κατάλληλα θύματα,
που σαν τίτλο του η-μέιλ έβαλε τη λέξη
«Ουτοπία».
«Νομίζω
πως βρήκα έναν λευκό ελέφαντα, ενα
ιπτάμενο γουρούνι και έναν μονόκερω,
όλα μαζί ταυτόχρονα.»
Η
όλη συναλλαγή μπορεί να συνοψιστεί απο
το πλέον διαβόητο η-μέιλ που έστειλε ο
Μόνταγκ στον Σπάρκς τέσσερις μέρες αφού
πούλησαν 100 εκ. $ απο το Τίμπεργουλφ στην
Μπέηζις. «Φιλαράκι, τί σκατοσυμφωνία
ήταν αυτό το Τάιμπεργουφ (sic)».
Αμπακους
Τον
τελευταίο χρόνο, στην μοναδική σημαντική
πράξη ελέγχου που κέρδισε η κυβέρνηση
ενάντια στις μεγάλες τράπεζες, η ΕΑΣ
μήνυσε την Γκόλντμαν για μιά απάτη
ονόματι Άμπακους, κατά την οποία η
τράπεζα «δάνεισε» το όνομά της σε μιά
δισεκατομμυριούχο έχιδνα των χέτζ
φάντς, ο οποίος ψείρισε απο τους επενδυτές
περισσότερα απο 1 δις $. Η Γκόλντμαν
συμβιβάστηκε να πληρώσει 550 εκ. $ για να
κλείσει η υπόθεση, παρόλο που καμμία
κατηγορία δεν απαγγέλθηκε για την
τράπεζα ή τα στελέχη της.
Όμως σύμφωνα
με τις αποκαλύψεις του πορίσματος Λέβιν,
αυτή η πράξη της ΕΑΣ φαίνεται πλέον
τραγικά ανεπαρκής. Ναί, ήταν ένα πρόστιμο
ρεκόρ, όμως ήταν ένα ασήμαντο τίμημα σε
σύγκριση με τα 12,4 δις $ που πήρε η Γκόλντμαν
απο την κυβέρνηση μετά την κατάρρευση
της αγοράς.
Όπως παρατηρεί ο Σπίτσερ,
βασικά η αντίδραση της Γκόλντμαν ήταν
ως εξής: «ΟΚ, θα σας πληρώσουμε 550 εκ. $
για να κλείσει η υπόθεση – έτσι κι αλλιώς
είναι ψίχουλα μπροστά στα 12,4 δις $ που
πήραμε για την διάσωση της AIG». «Τώρα
όμως,» προσθέτει ο Σπίτσερ, «ας πάμε
όλοι στα σπίτια μας προσποιούμενοι πως
ήταν ‘μόνο’ 12,4 δις $ και άς αφήσουμε
την Γκόλντμαν να χαμογελάει σε όλη την
διαδρομή μέχρι το ταμείο.
Το ερώτημα
είναι, τώρα που είδαμε αυτό το πόρισμα
και ξέρουμε πως υπάρχουν ένα σωρό
υποθέσεις που φαίνονται τουλάχιστο
τόσο ανήκουστες όσο η Άμπακους, θα
απαγγελθούν κατηγορίες;»
Και
εδώ είναι που θα πεταχτούν οι υποστηρικτές
της Γκόλντμαν και των άλλων μεγάλων
τραπεζών και θα αρχίσουν να βρωμίζουν
τον αέρα με δυσνόητους
Ο
πιο μισητός Ασκενάζί Εβραίος στον
πλανήτη σήμερα
είναι ο μεγαλοαπατεώνας
τραπεζίτης Lloyd C. Blankfein,
Δ.Σ, του
τοκογλυφικού οίκου που κατέστρεψε την
Ελλάδα και άλλες χώρες.
Το
αρχηγείο της Γκόλντμαν Σαξ στο
Μανχάταν της Νέας
Υόρκης
Οι
δύο Εβραίοι που διοικούν την Γκόλντμαν
Σαξ:
Goldman
Sachs C.E.O. Lloyd Blankfein and C.O.O. Gary Cohn
Ο
τότε Πρόεδρος Τζορτζ Μπους διορίζει το
στέλεχος της
Γκόλντμαν Σαξ Χανκ Πώλσον
υπουργό Οικονομίας για να
σώσει το
τραπεζικό σύστημα από κατάρευση...
Μεσ’
την καλή χαρά ο Λόυντ Μπλάνκφαϊν και
άλλοι
«καρχαρίες» ενώπιον επιτροπής
της Γερουσίας για την
κατάρευση του
τραπεζικού συστήματος.
Οι
παρασκηνιακές συμφωνίες των
Παπανδρέου-Σημίτη με
τον ανυπόληπτο
οίκο Γκόλντμαν Σαξ, που ίδρυσαν το
1869
οι Γερμανοεβραίοι Marcus Goldman και ο γαμπρός
του Samuel Sachs. Μπιζνες με τους ομόθρησκους
που
επέφεραν την κατολίσθηση της Ελλάδας
στο σημερινό
χάος...
όρους
όπως «αναπόδειχτος δόλος» και «αιτιώδης
συνάφεια» – νομικίστικες μπούρδες που
μόνο σκοπό έχουν να πείσουν τον εξαγριωμένο
θεατή, οτι σύμφωνα με την αμερικανική
νομοθεσία, αυτές οι γκροτέσκες ιστορίες
απάτης και κλοπής σε βαθμό κακουργήματος
που μόλις ακούσαμε, είναι κάτι πολύ πιο
αθώο απ’ ότι νομίζουμε. Ναί, θα πουν,
είναι πραγματικό αδίκημα όταν ο άραβας
που έχει το ψιλικατζίδικο της γωνίας
χρεώνει 2$ το νερό της βρύσης πουλώντας
το για Περριέ. Όμως αυτό δεν σημαίνει
πως αν η Γκόλντμαν πάρει 100 εκ. $ απο μιά
εταιρεία του εξωτερικού με ακριβώς τον
ίδιο τρόπο, αυτό είναι έγκλημα. Μετά θα
ακούσετε οτι το Ανώτατο Δικαστήριο
περιόριζε εδώ και δεκαετίες την ευθύνη
των εταιρειών για απάτη, οτι για να
υπάρξει καταδίκη πρέπει να αποδειχθεί
η συνειδητή πρόθεση για εξαπάτηση, οτι
το προδεδικασμένο της δίκης του 1976
«Ερνστ και Ερνστ» καθαρά αποδεικνύει…..
.
Άς
αφήσουμε κατα μέρος για λίγο όλα αυτά.
Παρόλο που πολλοί ειδικοί στα νομικά
συμφωνούν πως το πόρισμα Λέβιν είναι
μιά ισχυρή βάση για να απαγγελθούν
κατηγορίες για απάτη, αυτή η διαμάχη
μεταξύ των νομικών μπορεί να τραβήξει
για χρόνια. Γι’ αυτό ας προχωρήσουμε
σε κάτι πολύ πιό απλό.
Την άνοιξη του
2010, περίπου ένα χρόνο απο την έναρξη της
έρευνας, ο γερουσιαστής Λέβιν μάζεψε
στην Ουάσιγκτον όλους τους πρωταγωνιστές
αυτών των βρώμικων συμφωνιών της
Γκόλντμαν, τους έβαλε το χέρι πάνω στην
Βίβλο και απαίτησε να δώσουν εξηγήσεις.
Ο νομικός ορισμός της οικονομικής απάτης
μπορεί να είναι συγκεχυμένος, αλλά όλοι
μας ξέρουμε πως δεν μπορεί κανείς να
πεί ψέματα στο Κογκρέσο.
«Άρθρο
18, παράγραφος 1001 του Κώδικα των ΗΠΑ,»
μας λέει ο καθηγητής της νομικής του
πανεπιστημίου της Λογιόλα Μάικλ Κάουφμαν.
Υπάρχουν νόμοι που τιμωρούν την ψευδορκία
και την παρεμπόδιση της δικαιοσύνης,
αλλά αυτός είναι ο νόμος που ρητά
απαγορεύει την ψευδή κατάθεση ενώπιον
του Κογκρέσου.
Ο
νόμος είναι απλός: Είσαι
ένοχος εάν «συνειδητά και ηθελημένα»
κάνεις μία «ψευδή, φανταστική ή απατηλή
δήλωση ή παρουσίαση». Η ποινή
είναι φυλάκιση μέχρι 5 έτη σε ομοσπονδιακή
φυλακή.
Όταν
ο παίκτης του μπέηζμπωλ Ρότζερ Κλέμενς
πήγε στην Ουάσιγκτον και αρνήθηκε πως
έκανε μια ένεση με στεροειδή στον κώλο,
οι ομοσπονδιακοί τον έστειλαν στο
δικαστήριο – και δεν βασίστηκαν σε
περιγραφικά αυτοενοχοποιητικά η-μέιλς
ενός χρόνου, αλλά κυρίως στην κατάθεση
ενός μοναδικού μαρτυρα που είχε δεχθεί
τον δικαστικό συμβιβασμό που του πρότεινε
η κυβέρνηση. Κι όμως το Υπουργείο
Δικαιοσύνης δεν έδειξε ανάλογο ζήλο
μετά τις 27 Απριλίου παρελθόντος
χρόνου, από τότε δηλαδή που τα στελέχη
της Γκόλντμαν που είχαν επιβλέψει τα
συμβόλαια Τίμπεργουλφ, Χάντσον και
Άμπακους, έφτασαν στον λόφο του Καπιτολίου
και ένας μετά τον άλλο – όλοι με την
ίδια έκφραση ελαφριάς βαριεστημάρας
και συγκατάβασης στο πρόσωπο – κάθησαν
ενώπιον της επιτροπής Λέβιν [Carl
Levin] και απέφυγαν ομοβροντίες
ερωτήσεων.
Πριν
την ακροαματική διαδικασία, ακόμη και
σύμμαχοι του Λέβιν εξέφρασαν κατ’ ιδίαν
τις ανησυχίες τους για το άν μπορεί να
τα βάλει με την Γκόλντμαν και τα άλλα
μεγάλα συμφέροντα: Καλύτερα να αφηναν
την δουλειά σε επαγγελματίες κατήγορους
με εμπειρία στο κτίσιμο τέτοιων υποθέσεων.
«Το γραφείο ενός Γερουσιαστή δεν είναι
και η μεγαλύτερη δεξαμενή εμπειρίας»
μου είπε ένας πρώην ελεγκτής. Αλλά στην
περίπτωση του συγκεκριμένου γερουσιαστή
αυτές οι έγνοιες αποδείχθηκαν λανθασμένες.
Σαν απόφοιτος της νομικής του Χάρβαρντ,
έχει πίσω του μακριά ιστορία στην χρήση
της επιτροπής του.
Συνήθως του παίρνει
περίπου έναν χρόνο για να αναπτύξει
μεθοδικά τις υποθέσεις που οδηγούν στην
απαγγελία κατηγοριών. Η έρευνα του 2003
για τους παράνομους φορολογικούς
παραδείσους κατέληξε σε 19 απαγγελίες
κατηγοριών σε στελέχη της KPMG, ενώ μια
έρευνα του 2006 βοήθησε να απαγγελθούν
κατηγορίες κατα των διαβόητων αδελφών
Γουάυλυ για συναλλαγές με εσωτερική
πληροφόρηση με το σκοπό να χειραγωγήσουν
υπεράκτια επενδυτικά κεφάλαια. Η έρευνα
για την Γκόλντμαν ήταν μια ειλικρινής
απόπειρα να μάθουμε τί πραγματικά πήγε
στραβά στα χρόνια που κατέληξαν στην
οικονομική κατέρρευση και οι ερωτήσεις
που απευθύνθηκαν στα στελέχη της τράπεζας
δεν ήταν απο εκείνες που γίνονται μόνο
για τις τηλεοπτικές κάμερες, όταν οι
γερουσιαστές κάνουν βαρύγδουπες
ερωτήσεις για εντυπωσιασμό.
Τις εβδομάδες
πριν την συνεδρίαση στο Κογκρέσο η ομάδα
του Λέβιν πρόβαρε σχολαστικά την
διαδικασία με μέλη της επιτροπής. Ήξεραν
τις πιθανές απαντήσεις της Γκόλντμαν
και ετοίμασαν τις κατάλληλες αντερωτήσεις.
Αυτό που προέκυψε έμοιαζε περισσότερο
με αυστηρή ακροαματική διαδικασία σε
δικαστήριο, παρά μια σκηνοθετημένη
φωτογράφηση χαμογελαστών γερουσιαστών.
Ο
Σπάρκς, που είχε παραιτηθεί απο υπεύθυνος
υποθηκών της Γκόλντμαν το 2008, έκανε μια
εντυπωσιακή παρουσία κατα την κατάθεσή
του. Με το στρατιωτικό του κούρεμα, τα
βαθουλωτά μάτια και την χιουμοριστική
αδιαλλαξία του, έμοιαζε σαν μία διασταύρωση
μεταξύ του Χ.Ρ.
Χάλντεμαν και του Τζών
Ρόκερ. Επαναλαμβανόμενα απέφυγε
ερωτήσεις του Λέβιν για το άν η τράπεζα
είχε την ευθύνη να πληροφορήσει τους
πελάτες της για το οτι στοιχημάτιζε
ενάντια στα προϊόντα που πωλούσε στους
πελάτες της. Όταν ρωτήθηκε ευθέως εάν
είχε αυτός προσωπικά την ευθύνη, απάντησε
πως « οι πελάτες που δεν θέλησαν να
συμμετάσχουν στο συμβόλαιο, δεν
συμμετείχαν». Όταν ο Λέβιν τον πίεσε
ξανά, ρωτώντας τον εάν είχε καθήκον να
αποκαλύψει πως η Γκόλντμαν είχε «ενάντιο
συμφέρον» στα συμβόλαια που πωλούσε
στους πελάτες, ο Σπάρκς έγινε νευρικός
και προσποιήθηκε πως δεν κατάλαβε την
ερώτηση. «κ. Πρόεδρε,» είπε, «απλώς
προσπαθώ να καταλάβω».
ΟΚ,
μη-απαντήσεις απαντήσεις. «Φαντάζομαι
πως ήταν καλά δασκαλεμένοι», παρατήρησε
ο καθηγητής της νομικής Κάουφμαν. Αλλά
κατόπιν ο Σπαρκς είχε μια αποκαλυπτική
στιχομυθεία με τον Γεουσιαστή Γιόν
Τέστερ απο την Μοντάνα. Ο Τέστερ
αποκάλεσε τα συμβόλαια της Γκόλντμαν
«επικείμενες καταστροφές» επισημαίνοντας
πως τα CDOs γρήγορα υποβιβαστήκαν στην
κατηγορία ‘σκουπιδιών’. Ο Σπάρκς
απάντησε πως «όταν δημιουργήθηκαν τα
συμβόλαια εμείς περιμέναμε οτι θα
απέδιδαν».Τότε ο Τέστερ τον ρώτησε αν
με την λέξη ‘απόδοση’ εννοούσε το ‘να
γίνουν σκατά’. «Με ποιό τρόπο να
αποδώσουν; Να γίνουν σκουπίδια για να
πετύχουν τα σορταρίσματα;»
Ανύμπορος
να αντισταθεί στον πειρασμό, ο Σπάρκς
πήρε την μοιραία απόφαση να υπερασπιστεί
την τιμή του. «Εννοώ να μην υποβιβαστούν
στην κατηγορία σκουπιδιών σε τόσο μικρό
χρονικό διάστημα». Μετά το ξανασκέφθηκε
και αποφάσισε να διορθώσει την φράση
«σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα». «Στην
πργματικότητα», είπε, «εννοούσαμε να
μην γίνουν ποτέ σκουπίδια».
Δηλαδή
ο Σπάρκς, ενόρκως ενωπίον του Κογκρέσου
λεει σε έναν Γερουσιαστή, πως όταν
πωλούσε το Τίμπεργουλφ περίμενε να
‘αποδώσει’. Ομως ένα εσωτερικό έγγραφο
που ενέκρινε τον Μάιο του 2007 προέβλεπε
τα ακριβώς αντίθετα και προειδοποιούσε
πως η διεύθυνση υποθηκών της Γκόλντμαν
εκτιμούσε πως τα συμβόλαια αυτά θα
είχαν αρνητική απόδοση. Παραθέτουμε
μερικές εκφράσεις που χρησιμοποίησε ο
Σπάρκς σε ή-μέιλ σχετικά με την αγορά
υποθηκών επισφαλών δανείων που αφορούσαν
συμβόλαια όπως το Τίμπεργουλφ εκείνη
την εποχή: «άσχημα και γίνονται χειρότερα»,
«βγείτε απο παντού», «γκέιμ όβερ», «απο
παντού άσχημες ειδήσεις» και « η αγορά
πεθανε οριστικά».
Άλλο
τρανταχτό παράδειγμα αποφυγής της
αλήθειας απο την Γκόλντμαν είχαμε όταν
κατάθεσε στην επιτροπή Λέβιν ο Τζόσουα
Μπίρνμπαουμ, που ήταν παλαιώτερα
στην τράπεζα επικεφαλής του τμήματος
συναλλαγών δομημένων προϊόντων. Όταν
ρωτήθηκε εν ψυχρώ, άν το τεράστιο στοίχημα
της Γκόλντμαν ενάντια στις υποθήκες
ήταν ηθελημένο στοίχημα ενάντια στην
αγορά, ή αντισταθμιστική ασφάλιση για
πιθανές απώλειες, ο Μπιρνμπάουμ έκανε
τον χαζό. «Δεν ξέρω άν τα σορταρίσματα
ήταν αντισταθμιστική ασφάλιση», είπε.
Αλλά η επιτροπή ήδη γνώριζε πως ο
Μπίρνμπάουμ είχε γράψει ένα υπόμνημα
όπου έλεγε την αλήθεια: «Τα σορταρίσματα
δεν ήταν ασφάλιση». Όταν οι δικηγόροι
του έμαθαν πως τα λόγια του πελάτη τους
χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του, έστειλαν
μία γελοία επιστολή εκφράζοντας την
αγανάκτησή τους και παραπονούμενοι πως
ο πελάτης τους δεν ήξερε πως η επιτροπή
είχε στα χέρια της το υπόμνημά του, όταν
αποφάσισε να υπεκφύγει την ερώτηση.
Επίσης υπέβαλαν και μία ‘συμπληρωματική’
απάντηση. Ο Μπίρνμπάουμ τώρα δήλωνε πως
«Έχοντας μελετήσει το
έγγραφο, το οποίο το επιτελείο μου δεν
μου είχε πρότερα επιδείξει» – τα
ίδια του τα λόγια! – «μπορώ τώρα να
ανακαλέσω στην μνήμη μου οτι… πίστευα…
πως αυτές οι θέσεις μας δεν ήταν
αντισταθμιστική ασφάλιση». (Η Γκόλντμαν
απο την μεριά της απορρίπτει την
αξιοπιστία του Μπίρνμπάουμ, παρουσιάζοντάς
τον σαν ένα χρηματομεσίτη που «ούτε
ήξερε, ούτε μπορούσε να ξέρει το συνολικό
ρίσκο σε όλες τις θέσεις στην αγορά της
εταιρίας».
Όταν
ήλθε η στιγμή να καταθέσει ο διευθύνων
σύμβουλος της Γκόλντμαν Λόυντ
Μπλάνκφαϊν [Lloyd
C. Blankfein], άρχισε να υπεκφεύγει
και να τραυλίζει σαν μποξέρ με εγκεφαλική
βλάβη που δεν μπορούσε να παρακολουθήσει
τις ερωτήσεις. Όταν τον ρώτησε ο Λέβιν,
πως αισθανόταν για το γεγονός οτι η
Γκόλντμαν είχε εισπράξει 13 δις $ απο
τους φορολογούμενους πολίτες μέσω της
διάσωσης της AIG, ο Μπλάνκφαϊν υπέκφυγε
ξανά και ξανά, επιμένοντας πως η Γκόλντμαν
με κάποιο τρόπο θα έβγαζε αυτά τα λεφτά
έτσι κι αλλιώς μέσω της ιδιωτικής
πολιτικής ασφάλισής της με την AIG. Όταν
τον πίεσε ο Λέβιν λέγοντάς του πως δεν
απάντησε στην ερώτηση, ο Μπλάνκφαϊν
απλά τον κοίταξε με απλανές βλέμμα σαν
να μην καταλάβαινε.
Όμως
ο Μπλάνκφαϊν κατέθεσε αδιαμφισβήτητα
τα εξής:
«Πολλά
έχουν ειπωθεί για το υποτιθέμενο μαζικό
σορτάρισμα που έκανε η Γκόλντμαν Σαχς
στην αγορά στεγαστικών δανείων των ΗΠΑ.
Το γεγονός είναι πως δεν στοιχηματίζαμε
πάντα και σε σημαντικό βαθμό ενάντια
στην αγορά προϊόντων σχετικών με υποθήκες
στεγαστικών δανείων, το 2007 και το 2008.
Δεν είχαμε σορτάρει μαζικά την αγορά
στεγαστικών δανείων και σίγουρα δεν
στοιχηματίσαμε ενάντια στους πελάτες
μας.
Ο
Λέβιν δεν πίστευε στ’ αυτιά του. «Ε,
ναί, αισθάνθηκα προσβεβλημένος,» είπε.
Ο διευθύνων σύμβουλος της τράπεζας
δήλωνε πως η εταιρεία ‘δεν είχε ένα
μαζικό στοίχημα’ ενώ συνέβαινε το
αντίθετο». Πρώτα απ’ όλα, στα εσωτερικά
της υπομνήματα η τράπεζα αποκαλεί το
τεράστιο στοίχημα των 13 δις $ ενάντια
στις υποθήκες «το μεγάλο σορτάρισμα».
Δεύτερον, την εποχή που οι Σπαρκς &
Σια ξεφορτώναν τα Τίμπεργουλφ αυτού
του κόσμου στους ‘μονόκερους’ και τα
‘Ιπτάμενα γουρούνια’ τους, το τμήμα
υποθηκών της Γκόλντμαν είχε το 54% των
επισφαλειών της. Αυτό σημαίνει πως πάνω
απο το μισό όλων των επισφαλειών της
τράπεζας εμπεριεχόταν σ’ αυτό το
στοίχημα ενάντια στην αγορά υποθηκών
– ένα «μεγάλο σορτάρισμα» όπως και να
το δεί κανείς. Στην πραγματικότητα η
τράπεζα στοιχημάτιζε τέτοια τεράστια
ποσά ενάντια στις υποθήκες, που τα
στελέχη της είχαν γίνει κωμικά απαθή
απέναντι στις γιγάντιες διακυμάνσεις
της αγοράς σε καθημερινή βάση. Όταν στις
8 Αυγούστου του 2007 η Γκόλντμαν έχασε 100
εκ. $, ο Μόνταγκ κυκλοφόρησε αυτό το
ή-μέιλ: «Λοιπόν, ποιός έχασε την μπάλα;»
Αυτόν
τον μήνα και μετά την δημοσίευση του
πορίσματος, ο Λέβιν έστειλε όλο αυτό το
υλικό στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Το
συμπέρασμά του ήταν απλό: «Κατα την
κρίση μου,» δήλωνε, «η Γκόλντμαν σαφώς
παραπλάνησε τους πελάτες της και
παραπλάνησε το Κογκρέσο.» Η Γκόλντμαν
φυσικά διαφωνεί: «Η μαρτυρία μας ήταν
αληθής και ακριβής και αυτό ισχυει για
όλες τις καταθέσεις μας.» είπε ο εκπρόσωπός
της Μάικλ
ΝτουΒάλλυ. Σε μία δήλωσή της
στο περιοδικό Ρόλλιν Στόουν, η Γκόλντμαν
επιμένει πως η διαγωγή της καθόλη την
περίοδο που καλύπτει το πόρισμα Λέβιν
ήταν σύμφωνη με την υπεύθυνη πρακτική
του επιχειρείν και πως οι μηχανοραφίες
της στην αγορά υποθηκών ήταν απλώς μια
προσπάθεια διαχείρησης ρίσκου.
Δεν
θα ήταν δύσκολο για τους ομοσπονδιακούς
ή τους πολιτειακούς κατηγόρους να
απαγγείλουν κατηγορίες για κακουργήματα
στην Γκόλντμαν βάσει του πορίσματος
Λέβιν. Ρώτησα τον Έλιοτ Σπίτσερ τι θα
έκανε άν ήταν ακόμη Γενικός Εισαγγελέας
και διάβαζε το πόρισμα. «Μόλις στατούσε
να βγαίνει ατμός απο τα αυτιά μου, θα
έστελνα κλητεύσεις δεξιά κι αριστερά»
είπε. «Και θα συνδύαζα κάθε πιθανή
αναντιστοιχία μεταξύ των καταθέσεων
τους στο Κογκρέσο με τα γεγονότα όπως
τα ξέρουμε τώρα.»
Τον
ρώτησα ποιές αναντιστοιχίες ξεχωρίζουν.
«Εξακολουθούν να ισχυρίζονται πως είχαν
περιθωριακά θέσεις κατα της αγοράς και
πως η πρόθεσή τους ήταν να να εξυπηρετήσουν
τους πελάτες τους.» είπε. «Μόνο που
σίγουρα δεν φαίνεται να ήταν έτσι.
Σορτάρισαν [sorted out] 13 δις $. Αυτό είναι
τεράστιο – 50% του ρίσκου τους. Αυτό ήταν
τελείως δυσανάλογο.»
Ο
Λόυντ Μπλάνκφαϊν πήγε στην Ουάσιγκτον
και κατέθεσε ενόρκως πως η Γκόλντμαν
δεν έκανε ένα χοντρό “σορτάρισμα”
στοιχηματίζοντας ενάντια στους πελάτες
της. Το πόρισμα Λέβιν αποδεικνύει πως
η Γκόλντμαν πέρασε το καλοκαίρι του
2007 καβάλα σε ένα «μεγάλο σορτάρισμα»
και έβαλε ένα στοίχημα πολλών
δισεκατομμυρίων εναντίον των πελατών
της, που παρεμπιπτόντως της απέφερε
ιλιγγιώδη κέρδη. Αραγε υπάρχει κάτι που
διαφεύγει ολονών μας; Υπάρχει κάποιο
διαφορετικό και υψηλό πρότυπο τριπλού
και τετραπλού ψέματος που επιτρέπεται
στους διευθύνοντες συμβούλους τραπεζών,
αλλά όχι στους αθλητές του μπέηζμπωλ;
Το
θέμα δεν είναι τι είπαν ή δεν είπαν
ενόρκως τα στελέχη της Γκόλντμαν. Το
πόρισμα Λέβιν καταγράφει ντουζίνες
περιπτώσεων που οι πρακτικές της
Γκόλντμαν είναι αντικειμενικά
σοκαριστικές, ανεξάρτητα απο τις
ερμηνείες που δίνουν οι καλοπληρωμένοι
δικηγόροι της.: τζογάρισμα δισεκατομμυρίων
πάνω στην καταστροφή των πελατών της,
υπερτιμολόγηση σε πελάτες ύψους
εκατομμυρίων τη φορά, εγκλωβισμός
πελατών σε κακές επενδύσεις ακόμα και
όταν αυτοί εκλιπαρούσαν την τράπεζα να
πωλήσει, συν μυριάδες εξαπατήσεις του
είδους «παραλείπω να δηλώσω ενάντιο
συμφέρον», κατα τις οποίες οι πελάτες
στήθηκαν σε συμφωνίες χωρίς να μάθουν
ποτέ πως αυτές ήταν φτιαγμένες για να
ξεκαθαρίσει η Γκόλντμαν το χαρτοφυλάκιό
της απο σκουπίδια. Για πολλά χρόνια, η
ακεραιότητα του οικονομικού συστήματος
των ΗΠΑ βασιζόταν στην προϋπόθεση
πως ήταν έγκλημα να λες ψέματα σε ένα
προσπέκτους ή ένα διαφημιστικό φυλλάδιο.
Όμως το πόρισμα Λέβιν μας αποκαλύπτει
μια τράπεζα που πήγε πολύ πιό πέρα από
αυτούς τους μικρούς κι αξιολύπητους
περιορισμούς. Η συνολική εικόνα
παρομοιάζει με μια παραλλαγή για την
οικονομία του βιβλίου ‘Η ζούγκλα’, που
είναι ένα πορτραίτο της κοινωνικοπάθειας
των εταιρειών. Λένε πως είναι καλύτερα
να μην ξέρεις πως γίνονται τα λουκάνικα.
Το πορτραίτο αυτό είναι τέτοιο που
μπορεί να μας κάνει να μην ξαναφάμε ποτέ
λουκάνικο στην ζωή μας.
Η
κλοπή είναι το εθνικό μας χόμπυ
Η
διήγηση του Άπτον Σίνκλαιρ συγκλόνησε
το έθνος, αναγκάζοντάς το να συνειδητοποιήσει
την διάχυτη σήψη και την διαφθορά που
κρύβονται κάτω απο το λεπτό στρώμα της
αμερικανικής έξυπνης, στιβαρής
αποτελεσματικότητας. Όμως η πολύ παρόμοια
ιστορία που μας είπε ο Κάρλ
Λέβιν δεν θα έχει τέτοιο
αποτέλεσμα. Και μόνο το γεγονός πως αυτά
τα στοιχεία βγήκαν απο το γραφείο ενός
γερουσιαστή και όχι απο το FBI ή την ΕΑΣ,
μας κάνει να δούμε πόσο έχει επιδεινωθεί
η παρανομία και ο δεσποτισμός του
συστήματος που μας οδήγησε στην
παγκόσμια οικονομική κρίση. «Γιατί θα
έπρεπε ο Κάρλ Λέβιν να το κάνει αυτό;»
αναρωτιέται ο Σπίτσερ. «Πού είναι η ΕΑΣ;
Πού είναι τα άλλα ελεγκτικά σώματα;»
Αυτή
δεν είναι μιά περίπτωση μερικών ελεϊνών
τύπων που έκλεψαν φραγκοδίφραγκα. Αυτό
είναι η Αμερική: Η κλοπή απο τις
εταιρείες είναι το εθνικό μας χόμπυ και
η Γκόλντμαν είναι μία απο τις πολλές
που κλέβουν με πλήρη ατιμωρησία. Όμως
η εξέχουσα θέση της και η φύση της
αντιπαράθεσής της με μια ισχυρή επιτροπή
του Κογκρέσου, κάνει αυτή την ιστορία
μια πολιτική υπόθεση. Εάν το Υπουργείο
Δικαιοσύνης αποτύχει να δώσει στον
Αμερικανικό λαό την ευκαιρία να δικάσει
αυτή την υπόθεση – εάν η Γκόλντμαν τη
γλυτώσει χωρίς ούτε καν να δικαστεί –
τότε θα επιβεβαιώσει μια για πάντα την
θλιβερή αλήθεια: Οτι ο νόμος στην Αμερική
είναι υποκειμενικός και το έγκλημα
ορίζεται όχι απο το τί έκανες, αλλά απο
το ποιός είσαι.
• Τον
Ιούνιο εκλήθησαν στην δικαιοσύνη τα
κεφάλια της Γκόλντμαν!
4/7/2011
